Astalarraren lorearen kondaira

Argentinako iparraldean, lur lehor haien erdian, “kaktus” handiak, zaintzaileak balira bezala, jaiotzen dira. Astalarrak esaten diete herrikoek.

Oso landare arruntak direnez gero, zaharrek kondaira batzuk kontatzen dituzte astalar lorearen jatorria azaltzeko.

Dirudienez, orain dela urte asko, “Puna” lurraldean, bizi zen bikote maitemindu bat.

“QUEHUAILLU” eta “PASANCANA” ziren gazteen izenak.

Bakoitzaren gizarte-ingurunea desberdina izan arren, goizetik gauera elkarrekin ibiltzen, batak bestearenganako erakarpena eta konfiantza sentitzen zuten eta.

Pasancana “tribu”ko nagusiaren alaba zen; mutila, berriz, jatorri xumeko famila batetik zetorren.

Neskaren aitak, alabarentzat hobea zelakoan, beste mutil bat aukeratu zuen Pasancanarekin ezkontzeko, baina alabak ez zuen maite.

Neskak bazekien aita umore txarreko gizona zela eta beren maitasunaren kontra zegoela, horregatik egun batean, eguzkia zeruan ezkutatu baino lehen, Quehuaillurekin mendietarantz ihes egin zuen.

Bikotea oinez luzaroan ibili zeneta ilargia agertu zenean, mendigorako mendi tontorreko harri handi batean eseri ziren, oso nekatuta.

Bitartean, Pasancanaren aita etxez etxe alabaren bila zebilen, baina bikotea ez zegoela konturatzean, gizonik bulartsuenak elkartu zituen eta arin-arin bilaketa antolatu zuen.

Ilargiaren argia aprobetxatuz mendietarantz irtenarazi zituen.

Gazteek mendiaren tontorretik ikusi zitzaketen eta oso larria zela zekitenez, “Pachamamari” deitzea erabaki zuten.

Patxamamak gazteen mina ulertu eta babestu nahi izan zituen.

Gizonak tontorrera heldu zirenean, ez zuten bikotea aurkitu.

Hurrengo egunean, Quehuaillu agertu zen bere “pontxo” berdea jantzita, baina kaktus handi bihurtua. Barruan, maitea zeukan...

Horrela, gizonek ezin izan zituzten ezagutu eta etxera itzuli ziren.

Harezkero, udaberriro, Pasankanak eguzkia eta zerua ikusi nahi ditunean, “kaktusaren” barrutik sortzen da. Bera da kaktusaren lore zuri ederra.!!!!

Landareak eta loreak mendiko bakea elkarrekin gozatzen dute; inork ezin ditu banatu, eta beren amodiozko istorioa zabaltzen da Punan zehar, Pachamamari esker.